Çocuklarda Dil Gelişimi Zihinsel Gelişimi Besler!

Çocukların Oyunları ve Konuşmaları:

Konuşmanın başlangıcından, sosyal konuşmaya ve zihinsel gelişime...

Vygotsky ile Piaget’nin farklılaştığı ve benim Vygotsky’nin görüşüne katıldığım birkaç nokta var bunlardan biri ‘toplu monolog’ çocuğun kendi kendine olan konuşmalarının yalnızken farklı başkaları varken farklı olması. Yapılan deneylerin sonucunda ortaya çıktığı gibi çocuklar başkaları ile beraberken, tek başlarına olduklarından daha çok konuşuyorlar bu da aslında konuşmalarının bir bakıma diğerlerine yönelik olduğunu gösteriyor.

Konuşmanın temelinde sosyalleşme vardır. Bu sebeple başlarda çocuklar konuşmalarını başkalarının dinlemesi için yapmıyor gibi gözükse de aslında konuşmaları diğerlerinden etkilenerek her zaman olmasa da çoğu zaman onlara yönelik olarak yaparlar.

Çocuklar ilk olarak yaptıkları kendine yönelik konuşma ile konuşmalarını pekiştiri daha sonra bu konuşmalarını başkalarına yönlendirerek konuşmayı sosyalleşmek için kullanırlar. Bu sebeple bir arada olan çocukların hepsinin oyunlarında, çoğu zaman kendi kendine oynadığını, konuştuğunu yada kendisini telkin ettiğini görürüz. Peki bu kendi kendine konuşmalara yetişkinlikte ne oluyor?Vygotsky’nin katıldığım bir diğer görüşü ise kendine yönelik konuşmanın zamanla yok olmadığı sadece daha az duyulur hale geldiğidir. Kendimden örnek verecek olursam zaman zaman kendine yönelik konuşmalardan ‘gerçekleştirdiği aktiviteyi tanımlama ve kendi kendine rehberlik etme’ konuşmalarını hala yapıyorum. Gözlemlediğim kadarıyla birçok insan stresli bir durumdayken yada üzgün olduğunda kendi kendine ‘sakin olmalıyım’ diyerek ‘duygusal rahatlama ve duygularını ifade etme’ yapıyor. Hatta bugün izlediğim bir filmde bunun bir örneği vardı sıkıntılı zor bir durumla karşılaştıklarında insanlar kendi kendilerine ‘all is well’ diyerek kendilerini telkin ediyorlardı.(3 İdiots).

Çocukluk döneminde kullanılan kendine yönelik konuşma çocuğun kendi davranışlarını kontrol edebilmesi, yeni bilgileri keşfetmesi ve belki de sosyal konuşmaya geçmeden önce yaptığı bir konuşma alıştırması olarak değerlendirilebilir.

Dil gelişiminde çevrenin etkisinin çok önemli olduğu düşünüyorum. Yetişkin rehberliği, okulda öğretmen ve özellikle okul öncesi dilin yeni gelişmeye başladığı dönemde ebeveynlerin çocukla yeteri kadar iletişim kurması, yönlendirmesi gerekmektedir. Ebeveyni olmayan yada bir yetişkinle yeterince iletişim kurmadan, televizyondan yada akranlarıyla konuşarak konuşmayı öğrenen bir çocuğun dil gelişimininde kendini ifade etmede zorlanmalar, bazı kelimeleri telaffuz edememek ve bazı harfleri değiştirerek kelimeleri söylemek gibi sorunlar meydana gelebilir.

Bilişsel (zihinsel) gelişim ile dil gelişimi birbirini beslemektedir. Fakat öncelikli olarak dil gelişiminin bilişsel gelişim üzerinde çok büyük bir rolü olduğunu düşünüyorum çünkü dil gelişimi sayesinde somut düşünceden çıkarak soyuta geçiyoruz, hayal kurabilmeye başlıyoruz, yeni fikirler üretmeye ve bunları başkalarıyla paylaşmaya başlıyoruz. Bu sayede fikirlerimizi önce aklımızda kelimelerle ifade ediyor sonra dile döküyoruz. Bu sebeple kelime haznesi fazla olan insan daha yaratıcı fikirler oluşturabiliyor, şairler şiirlerinde kelimeleri belkide bizim hiç aklımıza gelmeyen şekillerde kullanıyor.

Kln. Psk. Beril Börekçi