"Okula Gitmek İstemiyorum!" Gerçek Sebep Nedir? Okul Fobisi mi, Yoksa Okuldan Kaçmak mı?

Gitmek istemiyorum anneeeee.....

Okula gitmek istememenin, en sık 7 yaş civarı ilkokula başlarken görülmesi dışında yapılan araştırmaların sonucunda ortaokul ve lise geçiş dönemlerinde de bu durumla karşı karşıya kalınabileceği tespit edilmiştir. Böyle bir durumla karşılaştığımızda bence ilk yapılması gereken çocuğun ‘okul fobisi’ mi olduğu yoksa ‘okuldan kaçma’ davranışı mı gösterdiğini belirlemek olmalıdır.

‘Okul Fobisi’ korku yada anksiyeteden dolayı okula gitmek istememe, ‘okuldan kaçma’ okula ilgi duymadıkları ve yetişkin otoritesine karşı çıktıkları için okula gitmeyenler olarak tanımlanmaktadır. Bu ayrımı yaptıktan sonra bu durumun neden dolayı görüldüğünü tespit etmek gerekmektedir. Bu nedenler: okul ve sınıf değişimi, okul arkadaşını kaybetme, diğer çocuklarla yaşanan güçlükler, öğretmen tarafından duygusal yada fiziksel olarak örselenme, aileden birinin hastalığı veya kaybı, ebeveyn çatışması, fiziksel şiddet görme, boşanma, kardeş doğumu vb. olabilir.

Çocuğun okula gitmek istememesinin sebebi, hangi dönemde bu sorunun yaşanmaya başladığından yola çıkarak tespit edilebilir. Bununla birlikte ilkokula başlayan çocuklar da genellikle anneden ayrılmak istememe, en sık görülen sebeptir.

Çocukların özerklik kazanma, bireyleşme ve bağımsızlaşma dönemini 2 yaş civarı yaşamalarına rağmen anneden ayrılma durumuyla karşı karşıya kalmadıkları için, 2 yaş civarındaki bu dönemi nasıl atlattıkları ancak 7 yaşında ilkokula başlarken ortaya çıkabiliyor. Çocukların çoğunlukla bu problemi yaşamalarının sebebi, özerklik kazanma sürecini, anneden ayrışmayı başarıyla tamamlayamamış, güvenli bağlanma oluşturamamış olmalarından kaynaklanır. Bunun sebebi annenin ayrışma-bireyleşmeyle ilgili problemleri olabilir. Karşılaştığım bir örnek olarak, çocuğunu anaokuluna başladığı ilk gün okula getiren babanın, oğlu okula rahatlıkla alışmış, ayak uydurabilmiş olmasına rağmen, iş yerinden izin alarak tüm günü anaokulunda, eğer bir şey olursa diye beklemesi, babaya bir sorun olmadığı, tüm gün beklemesi gerekmediği hakkında bilgi verildiğinde karşı çıkarak, kendi babasıyla ilgili bir hikayesini anlatmıştı. Hikayeden rahatlıkla aslında kendisinin güvenli bir bağlanma oluşturamadığı ortaya çıkıyordu ve babanın paniği gün içerisinde oğlunun da etkilenmesine sebep olmuştu. Çocuklar ebeveynlerin duygularından tahmin ettiğimizden daha fazla etkilenmektedir. Eğer anne yada baba korkuyorsa, kaygılanıyorsa çocukta bu duyguları çabucak kapar. (Bu durum yalnızca olumsuz duygular için geçerli değildir, olumlu duygularda aynı şekilde hızla ebeveynden çocuğa geçiş yapar.)

İkinci ayrışma dönemi olarak ergenlik çağında, böyle bir sorunla karşılaşılması da bana göre yüksek ihtimali olan bir durumdur. Ergenin kendi fikirlerini oluşturması, bireyleşmesi ile yaşadıklarıyla beraber, lise de arkan ilişkilerinde yaşanan problemler, ağır ders programları, öğretmenlerle olan ilişkilerde problemler, otoriteye karşı çıkma, özgüven eksikliği ve sosyal ilişkilerde zorluk yaşama okul fobisine sebep olabilir. (Çocuğunuz ergen olduğunda ona karşı davranışlarınızda değişimler yapmanız gerekmektedir, o artık 5-10 yaşında değil :))

Kln. Psk. Beril Börekçi