Neden Hep Aynı Tip İnsanlara Aşık Oluyorsun? Bilinçaltınız Size Oyun Oynuyor Olabilir!

Kişiler Arası Psikanaliz Interpersonal Theory – Harry Stuck Sullivan

Kişiler Arası Psikanaliz 1920’li yıllarda Amerikalı psikiyatrist Sullivan’ın şizofrenikler ile olan klinik çalışmalarından doğmuştur. O yıllarda Amerika psikiyatrisinin klinik düşüncesi ve uygulamasında Freudcu psikanalizin varlığı azalmaktaydı. Emil Kraepelin şizofrenikleri düşünceleri bozuk ve kendi dünyalarında yaşayan insanlar olarak değerlendirip; şizofreniyi bir nörofizyolojik hastalık, zamanla kaçınılmaz bir biçimde kötüleşen ve toplu bir yıkımla sonuçlanan fiziksel kökenli bir bozukluk olarak görüyordu.

Buna karşın Sullivan şizofreni hastaların çevrelerine karşı duyarlı ve çevrelerine tepki verici olduğu görüşündeydi. Iletişimleri çoğu zaman dolaylı yada gizli olsa da başka insanların varlığının farkındaydılar.

Bu sebeple Sullivan’a göre birey tek başına incelenmemelidir. İnsanlar kişiler arası alanlarından ayrılamazlar, bu her birey için geçerlidir ve kaçınılmazdır. Birey diğer insanlarla sürekli etkileşim halindedir. Bu sebeple kişiliği yaşadığı çevrede şekillenir. Kişilik yada kendilik, bireyin “içinde” değildir, diğer insanlarla olan etkileşimlerle ortaya çıkar. “Kişilik sadece kişiler arası durumlarda görünür hale gelir”

Kişiler arası psikanaliz için örnek; Oscar yaşamı boyunca kadınlarla birçok tutkulu ilişki yaşamış, geçmiş yıllarda arka arkaya kadınlara sırıl sıklam aşık olmuş ancak çok sasırtıcı biçimde hiç biriyle ilişkisi devam etmemiş. Yaklaşımında bir sorun olduğunu ama bunun ne olduğu yada nasıl olduğu konusunda hiçbir fikri yoktur.

Freudcu bir psikanalist, bu durumu büyük olasılıkla oedipal dinamiklerle, anneyi kazanmaya ilişkin catışmalı arzularla ilişkilendirir. Hastanın başarısız aşkları, bu kadınlar ve kendi annesi hakkındaki fantezilerini içerdiğini düşünür.

Sullivan böyle bir hasta ile karşılaştığında daha farklı verilerle ilgilenmekteydi. Sullivan, hasta ile kadınlar arasında ne yaşandığını bilmek istiyordu. “Kadınlarla olan ilişkilerinde her sevgi nesnesini bir süre sonra sevgi nesnesi olarak görmekte onu isteksiz yapan birşey –onlara yönelik davranış kalıbına ilişkin birşey- olmalıydı” Freudcu analist bastırılmış arzuları ve fantazileri ararken, Sullivan gözden kaçmış etkileşimleri arar.

Kişiler arası psikanaliz terapi yönteminde,

Sullivan’in yaklaşımında analist, etkileşimleri etkin biçimde sorgular; anlamlı veriler basitçe ortaya çıkmayacaktır, çünkü danışan (farkına varmaksızın) en önemli noktaları atlayabilir. Sonra danışanın güncel sevgi nesnesiyle olan ilişkisindeki, olaylara dair hatırlayabildiği en çok bilgiyi elde etmeye çalışır.

Karşısındaki insan kimdi? O kişi nasıl seçilmişti? Ne olmuştu? Kim kime ne demişti? İlişkideki duygusal iklim tam olarak ne zaman değişmişti? Gibi sorular sorarak olabildiğince ayrıntılı bilgiler elde edilir.

Bu olguda Sullivan’ın buldukları; danışanın, aşk yaşadığı kadınların her birine, sahip olmadıkları açık olan ender ve arzulanabilir nitelikler yüklemesiydi. Aşık olduğu kişinin hayalindeki kadın olmadığını uzun süre bir fark etmemekteydi. Karşısındaki insana aslında onda olmayan özellikler adlederek herseferinde kendisini hayal kırıklığına uğratıyordu.

Aşk ilişkilerini ayrıntılı bir şekilde araştırdıktan sonra, büyük tutku tanımlamasının altında aslında gizli reddedilme korkusunun yattığı ortaya çıkmıştı. Kendisini hayal kırıklığına uğratan ilişkileri seçmesinin sebebi ise bu gizli reddedilme korkusuydu.

Sullivan hastaların geçmişlerine de önem veriyordu, ancak birincil olarak geçmisin itkileri ve arzularıyla ilgili değildi. Geçmiş yaşantıların, kişilerarası yapılanmaların küçük bölmeleri olduğuna inanıyordu. Bu örnekte Sullivan, hastanın kadınların hatalı zihinsel temsillerine aşık olmasının erken dönem öyküsündeki kökenlerini anlamak istiyordu:

Sevgiyi bu şekilde yıkmayı nasıl öğrenmişti? Bu şekilde mi sevilmisti? Çocukluğunun erken dönemlerindeki kişiler ancak bu şekilde mi ulaşılabilinirdiler?